Zagłębienie się w historię Ziemi: odkrycie najstarszego lasu na świecie z okresu dewonu

Badacze z Wielkiej Brytanii dokonali niewiarygodnego odkrycia na południowym-zachodzie kraju. Natknęli się tam na pozostałości skamieniałego lasu, który składał się z niewielkich drzew przypominających palmy i znaków obecności prehistorycznych stawonogów. Badania datowania wykazały, że jest to najstarsza znana formacja leśna na naszej planecie, licząca sobie imponujące 390 milionów lat.

Przed tym odkryciem uznawano, że najstarszym lasem na świecie jest ten liczący 386 milionów lat, położony w Cairo w stanie Nowy Jork. Jednak skamieniały las znajdujący się w formacji Hangman Sandstone w Anglii jest starszy o 4 miliony lat. Naukowy udowodnili to w ostatnich badaniach, których wyniki są bezdyskusyjne.

Odkrycie skamieniałych drzew było przypadkiem. Neil Davies z Uniwersytetu w Cambridge wraz ze swoim zespołem natrafili na niestandardowe znalezisko podczas badań terenowych przeprowadzanych na terenie formacji Hangman Sandstone. Ta formacja geologiczna pochodzi z okresu środkowego dewonu (393–383 mln lat temu). W tym czasie obszary dzisiejszej Wielkiej Brytanii były częścią kontynentu o nazwie Laurentia, który znajdował się blisko równika. Warunki klimatyczne były wtedy dość surowe – panowało tam ciepło i sucho.

Skamieniałe drzewa zachowały swoją formę zarówno jako puste, wypełnione osadem pnie, jak i opadłe kłody, które przez wieki były poddawane ciśnieniu ze strony nawarstwiających się osadów i zostały spłaszczone. Ślady gałęzi są nadal widoczne na niektórych z nich.

Zauważono istotne różnice między pozostałościami lasu ze stanu Nowy Jork a tym nowo odkrytym. W Cairo odkryto rozbudowaną florę, natomiast w Wielkiej Brytanii dominuje tylko jeden rodzaj roślin – wymarłe już kladoksylopsydy, które są bliskimi krewnymi paproci i skrzypów. Według Daviesa przypominają one palmy, ale nie mają z nimi nic wspólnego. Wygląda na to, że te „palmy” miały od około 2 do 4 metrów wysokości.

– Znaleźliśmy teren, na którym znajdują się stojące drzewa w pozycjach wzrostu sąsiadujące ze sobą na całym obszarze. Patrzymy na migawkę i możemy z całą pewnością stwierdzić, że w tym konkretnym miejscu rosły drzewa i że osad, na który patrzymy, to dno lasu – mówił Davies.

Między skamieniałymi drzewami badacze znaleźli ślady pozostawione przez małe stworzenia. Jednak poza tropami nie znaleziono nic więcej, przynajmniej na razie.

Ewolucja drzew i lasów w okresie dewonu miała kluczowy wpływ na zmianę biosfery lądowej Ziemi. Lasy wpłynęły na kształtowanie się ukształtowania terenu i na zawsze zmieniły krajobraz naszej planety. Badacze sugerują, że około 390 milionów lat temu nastąpił początek dynamicznych zmian napędzanych przez rozwój drzew i lasów. To odkrycie skamieniałych drzew może być kluczem do zrozumienia punktu zwrotnego w ekologii roślin dewonu.