Wielowymiarowe szkolenie psów ratowniczych w górach – droga do zostania nieocenionym bohaterem

Praca w ratownictwie górskim niesie ze sobą wiele wyzwań, związanych przede wszystkim z surowością warunków atmosferycznych, trudnym terenem oraz olbrzymią powierzchnią do przeszukania. W takim kontekście, specjalnie przeszkolone psy ratownicze, znane też jako SAR (od ang. Search And Rescue), stają się nieocenionymi partnerami w poszukiwaniach, umożliwiając skuteczniejszą lokalizację osób zaginionych. Proces kształcenia takich czworonogów wymaga jednak nie tylko wysiłku i zaangażowania zwierzęcia, ale także jego przewodnika.

Droga do stania się ratownikiem wśród psów zaczyna się już w okresie szczenięcym i trwa średnio od 1,5 do 2 lat. Ten czas jest poświęcony na podstawową tresurę posłuszeństwa, specjalistyczne kursy oraz testy oceniające gotowość psa do działań ratowniczych. W większości krajów europejskich zdolność psów do pracy w ekstremalnych warunkach jest potwierdzana certyfikatem. W Polsce zaś kryteria przyznawania takiego dokumentu są określone w Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 28 grudnia 2021 r.

W ramach szkolenia psów SAR, kluczowym elementem jest systematyczny trening, koncentrujący się na kilku głównych obszarach. Pierwszym z nich jest nauka poszukiwania zapachu człowieka, wykorzystująca fakt, iż węch psa jest od 10 tys. do 100 tys. razy bardziej czuły niż u ludzi. Czworonogi są więc w stanie rozpoznawać charakterystyczny aromat każdego człowieka, nawet w warunkach śniegu czy pod ziemią.

Kolejnym aspektem jest praca w trudnym terenie, co oznacza m.in. poruszanie się po śliskich skałach, wspinaczka, działanie na stromych zboczach i radzenie sobie z nieprzewidywalnymi sytuacjami jak na przykład lawiny. Równie istotna jest wypracowana współpraca z przewodnikiem, oparta na zaufaniu i wsparciu. Przewodnik musi doskonale znać zachowania swojego pupila oraz potrafić interpretować jego sygnały, natomiast pies musi być w stanie precyzyjnie realizować każde polecenie, niezależnie od obecności rozpraszających bodźców.

Ostatnim etapem szkolenia jest socjalizacja z ludźmi, jako że psy ratownicze mają kontakt z ofiarami wypadków, które często są przestraszone czy nawet w stanie szoku. Dlatego ważne jest, aby zwierzęta były przeszkolone do zachowywania się empatycznie i dostarczania psychologicznego wsparcia odnalezionym osobom.