Pierwotni osadnicy na ziemiach polskich: tajemnica archeologiczna sprzed pół miliona lat

Archeolodzy są przekonani, że pierwsze kroki człowieka na terenach dzisiejszej Polski zostały postawione około 500 tysięcy lat temu. Chociaż dowody są skąpe i żadne fragmenty szkieletów dotychczas nie zostały odnalezione, naukowcy są w stanie ustalić obecność naszych przodków na podstawie innych śladów.

Zadanie detektywistyczne od lat próbują rozwikłać badacze historii ludzkości. Długo uważano, że pierwsza ludzka stopa postawiła na naszych ziemiach swe kroki mniej więcej 200 tysięcy lat temu. Ale potem, prace Jana Burdukiewicza w Trzebnicy, niedaleko Wrocławia, rzuciły nowe światło na te wydarzenia, znacznie je cofając w czasie.

Podczas jednego z cieplejszych okresów zlodowacenia Elstery, grupa pitekantropów (znanych też jako Homo erectus) osiedliła się na wzgórzach obecnej Trzebnicy. Są one dobrze dostosowane do ówczesnego krajobrazu lasu i stepu, o czym świadczy duża ilość pozostawionych tam narzędzi krzemiennych, co sugeruje, że przebywali tam przez dłuższy czas lub często do tego miejsca wracali.

Ich dieta była zróżnicowana – polowali na duże ssaki, takie jak bizony, nosorożce, konie i dziki, a także łapali szczupaki. Pozostałości tych zwierząt przetrwały do naszych czasów na miejscu obozowiska. Podobne odkrycia archeologiczne datowane na ten sam okres zostały dokonane w Rusku koło Strzegomia na Dolnym Śląsku.

Niemniej jednak, nauka nadal nie jest w stanie dokładnie ustalić daty przybycia pierwszych istot ludzkich na nasze ziemie. Jest jednak pewne, że mniej więcej 500 tysięcy lat temu nasze tereny zaczęły być zasiedlane przez grupy pierwotnej ludności. Znajomość ich obecności opiera się głównie na bardzo skromnych znaleziskach archeologicznych powiązanych z pitekantropem, zlokalizowanych w takich miejscach jak Trzebnica i Rusko.

Wiedza o tych pierwszych osadnikach jest ograniczona. Na podstawie dostępnych dowodów archeologicznych niewiele możemy powiedzieć o ich diecie czy sposobie adaptacji do trudnych warunków klimatycznych. Przypuszcza się jednak, że styl życia i organizacja społeczna „naszych” pitekantropów były podobne do tych obserwowanych na terenach południowych.

Archeolodzy odnaleźli również niewiele młodsze artefakty związane z środkowopaleolityczną kulturą mikocko-prądnicką z Jaskini Ciemnej w Ojcowie. W miejscu tym znaleziono również kości zwierząt przystosowanych do chłodnego klimatu, co wskazuje na łowiectwo jako główne źródło utrzymania tych społeczności. Interesujące jest to, że te grupy osiedliły się na granicy terenów zamieszkanych przez ludzi, blisko jałowej pustyni arktycznej, co pokazuje ich zdolności do przystosowania do nowych, trudnych warunków.